Even het geheugen opfrissen. Zelfreflectie is niet altijd het sterkste punt geweest in de wereld van de filantropische fondsen, stelt Van Gendt, gewaardeerd lid van de redactieraad van Wereld van Filantropie. Met zijn toekomstagenda biedt hij een framework dat kan dienen voor de gewenste introspectie bij fondsen. Niet als eenmalig ‘afvinkertje’, maar als structureel onderdeel van de organisatiecultuur.

De focus ligt op een institutionele filantropie, in het bijzonder de vermogensfondsen. Zij worden steeds meer gedwongen hun meerwaarde expliciet te maken. Publiek, politiek en media zijn kritisch. Belangrijke vragen: moeten vermogensfondsen meer risico nemen? Kunnen bestuurders van familiefondsen het gedachtegoed van de oprichters blijven respecteren? Hoe projectvoorstellen in te dienen zodat fondsen ze als vernieuwend beschouwen?

In het najaar van 2023 verscheen de Engelstalige editie, gepubliceerd door Philea (Philanthropy Europe Associaton) met als funders European Cultural Foundation en Fondazione Compagnia di San Paulo. De presentatie was op 9 oktober van dat jaar in het Europees Parlement rond de European Day of Donors and Foundations. Europa telt ruim 175.000 geregistreerde ‘public benefit foundations’. Het jaarlijkse geefgeld bedraagt € 76 mrd.

Chinese foundations

En nu dus een vertaling in het Chinees. Van Gendt zat in de afgelopen drie jaar twee maal om tafel met meer dan twintig Chinese foundations om te komen tot een uitwisseling van ideeën. ‘Van Chinese zijde was men vooral geïnteresseerd in het brede perspectief van mijn boek’, aldus Van Gendt. In China is men – gegeven de begrenzingen van de politieke context – zeer geïnteresseerd in hoe men zo innovatief mogelijk bezig kan zijn.

Dit najaar komt Van Gendt exclusief voor Wereld van Filantropie met een publicatie waarin hij dieper zal ingaan op deze vragen: In hoeverre kijken Chinezen anders aan tegen filantropie dan Europeanen? Hoe is het maatschappelijk initiatief in China georganiseerd? Wat kunnen Chinezen van ons leren? Wat kunnen wij van de Chinezen opsteken? Intussen dringt de vraag zich op wanneer een vertaling in het Spaans volgt.

Tegenwerking en krimp

De Chinese vertaling komt op een moment dat: de filanropie in Nederland– in breder zin het maatschappelijk initiatief – zeker niet haar finest hour bleeft. Een krachtige burgersamenleving is een noodzakelijke aanvulling op en tegenwicht tegen overheid en markt. Maar initiatiefnemers voelen zich vaak tegengewerkt door ambtenaren en toezichthouders. De maatschappelijke democratie in Nederland is verwaarloosd, de ruimte voor de civil society krimpt zienderogen.

Zullen politieke partijen in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen burgerinitiatieven serieus nemen? Obstakels tegen nieuwe initiatieven beloven wegnemen? Nieuw beleid laten aansluiten bij ontwikkelingen van onderop? Of zullen filantropie, media, rechtspraak en wetenschap hetzelfde lot wachten als de soortgelijke Amerikaanse instituties namelijk ontmanteling? Actief burgerschap is meer dan ooit geboden en moet hoog op de toekomstagenda.

De vertaling is verzorgd door Yan Hetao en Wang Beibei (prereading). Beiden zijn alumni van het 2023 Philanthropic Leadership Patform: China-Europe programma. Het boek is uitgegeven door China Foundation Forum en Philea met funding van Stiftung Mercator.

Referenties:

https://philea.issuelab.org/resource/english-philanthropy-back-to-the-drawing-board-shaping-a-future-agenda.html

https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789462498624/filantropie-terug-naar-de-tekentafel

Zie ook: https://www.aup.nl/en/book/9789463720090/celebrity-activism-and-philanthropy-in-asia