
Weerklank voor filantropie als wetenschap
- Filantropie
- Bericht
Het pleidooi van hoogleraar Theo Schuyt voor filantropie als academische discipline is internationaal redelijk positief ontvangen. Dit blijkt uit een bespreking van zijn recente Engelstalige boek in 'Voluntas', het wetenschappelijke tijdschrift voor vrijwilligers- en non-profitorganisaties.
Philanthropology. The science of philanthropy biedt een synthetische visie die aantrekkelijk is voor studenten, onderzoekers en professionals die zich willen oriënteren in dit vakgebied, aldus recensent Cássio Aoqui. ‘Het proza is toegankelijk zonder simplistisch te zijn en bevat een breed scala aan verwijzingen die getuigen van Schuyts intellectuele generositeit.’
Volgens de criticus in Voluntas slaagt het boek erin om een definitie van filantropie te verwoorden – niet alleen als praktijk, maar ook als kennisdomein. ‘Maar de meest urgente bijdrage van dit boek is de wens om een vakgebied te legitimeren dat lange tijd als marginaal of instrumenteel is afgedaan.’
In die zin biedt het compacte en ambitieuze boek van Schuyt, founding father van de filantropische studies in Nederland, vele openingen. ‘In een wereld die gekenmerkt wordt door fragmentatie en gerichtheid op efficiency en productiviteit, zijn zulke openingen welkom’, aldus de boekbespreker in Voluntas.
Aoqui heeft ook kanttekeningen. Een voorbeeld. De Braziliaanse recensent heeft er moeite mee dat stemmen uit het Zuidelijk Halfrond ontbreken. Volgens Aoqui bestaat er geen ‘single philanthropy’, maar is sprake van ‘multiple, situated philanthropies’. De literatuurlijst van Schuyt blijft sterk verankerd in Euro-Amerikaanse bronnen, overwegend mannelijk, en is bijna volledig losgekoppeld van zuidelijke theorieën en praktijken.

Met Philanthropology. The science of philanthropy – inmiddels voor € 34 beschikbaar – wil Schuyt een piketpaal slaan, zo verklaarde hij afgelopen voorjaar tegenover Wereld van Filantropie. Hij zette meteen een tweede stap: maak er een wetenschap van met een eigen taal. ‘Daarmee kun je de filantropie en het maatschappelijk initiatief beschermen en ondersteunen.’ Dit is zijn wetenschappelijke definitie:
Filantropie is een universeel sociaal arrangement dat het kader vormt voor filantropisch gedrag. Het geven en vrijwillig aanbieden (van geld, goederen, tijd en/of expertise) aan anderen (buiten iemands eigen familie) – de groep, de gemeenschap of samenleving. En wel door individuen en organisaties (kerken, stichtingen, bedrijven, liefdadigheidsloterijen). Met als voornaamste doel: de belangen van die andere persoon of personen, groep, gemeenschap of samenleving te dienen.
Nederland loopt volgens Schuyt voorop met het in kaart brengen van het maatschappelijk initiatief. We brengen naast het onderzoek Geven in Nederland ook Geven in Europa uit en hebben daarmee goede exportartikelen. Tijd voor een routekaart nu de piketpaal is geslagen? ‘Het is het zaak om sleutelfiguren bij de KNAW, NWO en het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen voor dit idee te vinden.’ Aan Schuyts karakter en toewijding als wetenschapper zal het niet liggen.
Gerelateerde artikelen
- Filantropie
- Bericht
Handboek ‘Filantropie terug naar de tekentafel’ in Chinees verkrijgbaar
- Redactie WvF