De druk op de Nederlandse gezondheidszorg is groot en zal de komende jaren toenemen door vergrijzing en een toenemende krapte op de arbeidsmarkt. De zorgkosten stijgen navenant mee. Preventie kan verlichting brengen in de zorgsector, maar financiering van preventieprojecten blijkt in de praktijk vaak lastig, vertelt Ruben Koekoek, managing director bij Social Finance NL. Daarom staat Innovatieve financiering voor preventieve gezondheidszorg centraal op de Impact Talk 2025, die op 11 december in Venlo wordt georganiseerd door Social Finance NL, Rabobank, gemeente Venlo en Invest-NL.

Kostenbesparing

‘Doordat financiering niet van de grond komt, lopen preventietrajecten continu vast en lukt het slechts enkele projecten om op te schalen’, aldus Koekoek. ‘Terwijl preventie er juist voor kan zorgen dat mensen minder snel in het ziekenhuis of een andere zorginstelling terechtkomen, waardoor kosten kunnen worden bespaard.’

Koekoek is dan ook een warm pleitbezorger voor meer en betere financiering van preventieprojecten. Een zo’n financieringsinstrument is de Health Impact Bond Stevig Staan, waarbij Social Finance NL de rol van intermediair vervult.

'Valpreventie'

BNP Paribas, Rabobank, Bridges en particulieren investeren via de Health Impact Bond Stevig Staan in een valpreventieprogramma voor ouderen. Binnen dit 5-jarige programma wordt het aantal valincidenten bij de deelnemende ouderen gemeten over een periode van twee jaar. Als blijkt dat het aantal valincidenten is afgenomen, leidt dat tot besparingen bij zorgverzekeraars, zorgkantoren (verpleeghuiszorg) en gemeenten (thuiszorg). Deze baten zijn gezamenlijk een stuk groter dan de kosten van de interventie zelf. Dat heeft de zeven deelnemende gemeenten in Noord-Limburg, zorgverzekeraars VGZ, CZ en het VGZ zorgkantoor overtuigd om deze baten grotendeels weer terug te geven aan de investeerders.

Resultaten

Na 2,5 jaar zijn eind september 2025 de tussentijdse resultaten gepubliceerd. Het valpreventieprogramma blijkt zeer succesvol. De aanpak voorkwam tot nu toe 617 valincidenten en leverde een zorgkostenbesparing op van ruim € 1,1 miljoen. Naast minder letsel blijken deelnemers ook meer zelfvertrouwen en regie over hun gezondheid, te ervaren. In totaal volgden 1.825 deelnemers het interventieprogramma en veranderde 61% van hen nadien hun levensstijl door actiever te bewegen. De oudste deelnemer was zelfs 103 jaar oud.

Effectievere financieringsaanpak

In een interview tijdens de Impact Talk 2025 wordt dieper ingegaan op deze financieringsconstructie. ‘Het congres is interessant voor beleidsmakers, het ministerie van VWS, Kamerleden, ambtenaren, impact investeerders, het maatschappelijke middenveld, regionale samenwerkingsverbanden en sociaal ondernemers. Heel breed dus’, aldus Koekoek. ‘We hopen dat deze bijeenkomst zal helpen om dit vraagstuk effectiever gezamenlijk aan te pakken.’

Knelpunten

Social Finance komt tijdens het congres ook met de uitkomsten van een onderzoek naar de knelpunten die ertoe bijdragen dat preventie in de zorg niet van de grond komt. Koekoek: ‘Het rapport hebben we geschreven met steun van Rabobank en Invest-NL. Per knelpunt zijn we op zoek gegaan naar positieve voorbeelden. Daarvoor is gesproken met betrokkenen uit onder andere Finland, IJsland, Alaska, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Zij lieten ons interessante en innovatieve oplossingen zien, waarmee zij vraagstukken in eigen land hebben aangepakt.’

Aan de hand van deze voorbeelden doet Social Finance in het rapport aanbevelingen hoe partijen in Nederland effectief aan de slag kunnen. In het onderzoek worden daarvoor negen casussen opgevoerd. Een daarvan is het IJslands model, een succesvol programma om jongeren van de drank en drugs af te houden door ze sociale en sportactiviteiten aan te bieden. Dit model is inmiddels ook met succes in een aantal Nederlandse gemeenten uitgerold, bijvoorbeeld op Texel.

'Shared savings-model'

Als laatste agendapunt van de dag staat Keynote speaker David Cutler geprogrammeerd. De Amerikaanse professor of Applied Economics is verbonden aan Harvard en heeft een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd voor zijn werk op het gebied van gezondheidseconomie en publieke economie. Ook was hij adviseur van verschillende Democratische presidenten en presidentskandidaten.

In Venlo vertelt hij over zijn onderzoek, waarin hij heeft gekeken hoe je met innovatieve financieringsconstructies preventie in de zorgsector kunt stimuleren. Zo komt in zijn lezing het shared savings-model in de gezondheidszorg aan de orde. Dit is een model waarbij zorgaanbieders en een zorgverzekeraar samenwerken om kosten te besparen, waarna de besparingen worden gedeeld. Dit model stimuleert efficiëntie en preventie door zorgaanbieders te belonen voor het verlagen van de zorgkosten, terwijl het risico op overbehandeling wordt verminderd. Het doel is om de kwaliteit van zorg te verhogen en de kosten te verlagen, vaak door een verschuiving van 'betalen per verrichting' naar 'betalen op basis van waarde'.

Fitte zangers

Tussen de presentatie van het onderzoek van Social Finance NL en vier Break-out sessies, is er nog een muzikaal intermezzo door de Koninklijke Zangvereniging Venlona, in de volksmond Mannenkoor Venlona. ‘Mannen op leeftijd uit een beroemd koor in Limburg, vertelt Koekoek nog. ‘Een mooi voorbeeld van vitaliteit en gezond ouder worden, door bezig te blijven.’