Waar komt die sociale inborst vandaan?

Paumen: ‘Tijdens een stage voor de hotelschool in Chili drong het voor het eerst door dat het niet voor iedereen vanzelfsprekend is om dezelfde kansen te krijgen. Dat inzicht heeft mij erg gevormd. Nadat ik de hotelschool had afgerond, maakte ik een wereldreis, en besloot toen om weer te gaan studeren, bedrijfskunde deze keer. Mijn drijfveer was om in mijn werk het maatschappelijke met het zakelijke te combineren.’

‘Organisaties die zich bezighielden met ontwikkelingssamenwerking waren in die tijd op zoek naar meer professionalisering. Dat had mede te maken met strengere verantwoordingseisen vanuit het ministerie. Zo moesten ze beter rapporteren wat de impact van hun werk was ten opzichte van het aantal uren dat eraan werd besteed. Het bleek een mooie leerschool voor wat ik nu doe en als zelfstandig ondernemer deed. Deze sector liep voorop in het impactdenken.’

Na jaren van adviseren begon het te kriebelen en ontwikkelde je samen met anderen het idee voor The Colour Kitchen. Vanwaar de overstap naar het sociaal ondernemerschap?

‘Toen ik eind twintig was vond ik het tijd worden om zelf eens met mijn voeten in de klei te staan. In eerste instantie wilde ik naar het buitenland, maar in Nederland zelf bleek genoeg te doen. Bij toeval kwam ik in contact met een van de bedenkers van het concept van The Colour Kitchen. Al snel was ik enthousiast, hier kon ik mijn horeca achtergrond combineren met de wens om maatschappelijke waarde toe te voegen. Samen hebben we een businessplan ontwikkeld, met als belangrijkste uitgangspunt het bevorderen van integratie in de buurt van het restaurant. Want wat verbroedert er meer dan samen eten en drinken?’

‘Ons eerste restaurant openden we in Slotervaart in Amsterdam Nieuw-West. Maar ons idee sloeg daar niet aan, bewoners van die buurt hadden helemaal geen geld om uit eten te gaan. Wel klopten er mensen bij ons aan met de vraag of ze bij het restaurant mochten komen werken. Toen bedachten we een veel betere route, namelijk om mensen die niet makkelijk aan werk komen, of het vak nog moeten leren een werkplek te bieden in het restaurant.'

'Tegelijkertijd konden we dan gebruikmaken van hun verschillende culturele achtergronden, bijvoorbeeld voor de receptuur. Zo ontstond The Colour Kitchen in zijn huidige vorm, een keten van (bedrijfs)restaurants met daaraan gekoppeld een opleidingsinstituut dat mensen uit alle hoeken en gaten van de samenleving een nieuwe kans op de arbeidsmarkt geeft.’

Sinds eind 2022 ben je directeur van Start Foundation. Valt hier alles op zijn plek?

‘Bij The Colour Kitchen is mijn vechtlust voor een eerlijke en toegankelijke arbeidsmarkt ontstaan. Nu is daar geen sprake van, terwijl iedereen een plek verdient. Met Start Foundation en sinds kort ook met het participatiefonds willen wij een meer inclusieve verandering in de arbeidsmarkt teweeg brengen. Start Foundation is 25 jaar geleden opgericht met vermogen uit de verkoop van uitzendbureau Start aan USG, en heeft als missie: een samenleving, waarin duurzaam werk toegankelijk is voor iedereen.’

‘Er is nu een groep van naar schatting 1,2 mln mensen die samen een onbenut arbeidspotentieel vormen. Het gaat om mensen met een arbeidshandicap, mensen die niet-uitkeringsgerechtigd zijn, maar ook WW’ers en parttime medewerkers die meer willen werken. Het is een heel brede groep, die te maken heeft met tegenwerking of vooroordelen. De arbeidsmarkt zit vast in een systeem dat niet werkt. Wij willen verandering, maar daar zijn goede voorbeelden voor nodig. Inmiddels ondersteunen wij tal van sociale ondernemingen die zich inzetten voor een eerlijke arbeidsmarkt.’

Nu hebben jullie een participatiefonds opgezet. Bedienen jullie daarmee een andere doelgroep?

‘Wij merkten in onze markt dat ondernemers meer behoefte kregen aan eigen vermogen op het moment dat ze een groeisprong willen maken. Het risico bij groei van sociale ondernemingen is dat de impactkant er dan soms een beetje uitvliegt. Vaak willen ze dat helemaal niet, maar zijn ze aangewezen op de venture capital markt of private equity, partijen die niet altijd op het impactstuk zitten te wachten. Ons doel is juist om met onze participatie de impact te borgen en te vergroten.’

‘Daarnaast kunnen we een katalyserende rol vervullen in de richting van andere financiers. Als voormalig ondernemer weet ik hoe fijn is als een financier meedoet, kleur bekent. We zitten als participatiefonds ook dichter bij het vuur, en hebben sneller zicht op eventuele hobbels en uitdagingen. Met de producten of diensten zelf bemoei ik me niet, want ik ben bijvoorbeeld geen expert op het gebied van bamboe wc-papier.’

Je doelt daarmee op The Good Roll, een van de twee bedrijven waarin jullie nu participeren?

‘The Good Roll houdt zich bezig metde ontwikkeling van het juiste procedé voor bamboepulp als grondstof voor toiletrollen. Zij werken met onbenut talent in Nederland en vrouwen in de fabriek in Ghana, en dragen daarnaast fors bij aan de inkomensgroei van Ghanese boeren. Wij lazen in de krant dat ze investeerders zochten en toen heb ik ze gebeld. Zo makkelijk gaat het soms.’

‘De tweede onderneming, Confed, een mkb-bedrijf in de elektrotechniek, heeft altijd gewerkt vanuit het mixed people concept. Momenteel bestaat hun werknemersbestand voor ruim dertig procent uit mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We kenden dit bedrijf al. Confed moest herstructureren, en was op zoek naar een investeerder. Voor ons een goed moment om in te stappen.’

‘Naast sociaal ondernemers pur sang willen we graag meer van dit soort bedrijven. We zoeken niet alleen aaibare projecten. De belangrijkste eis die wij stellen is dat er een substantiële banengroei moet worden gerealiseerd met onze investering. We zetten in op 25 extra banen, liefst nog veel meer. Na maximaal tien jaar stappen we uit het bedrijf, omdat we willen dat het participatiefonds revolverend is. Dat betekent dat het vrijgekomen geld opnieuw kan worden geïnvesteerd in een ander bedrijf.’

Jullie hebben een afwijkende vorm van funding voor het fonds gekozen dan de meeste andere vermogensfondsen?

‘Om ons participatiefonds op te tuigen hebben wij geld uit ons bronvermogen onttrokken. De mogelijkheid daartoe hadden we al in onze statuten opgenomen. Bij vrijwel alle vermogensfondsen blijft het bronvermogen intact en wordt het rendement jaarlijks geïnvesteerd, de zogeheten doelbesteding. Dat begon bij ons te wringen.'

'Het bronvermogen wordt nu belegd door onze vermogensbeheerders, zorgvuldig conform beleggingsbeleid. Om het vermogen nog meer voor ons te laten werken, hebben we er nu voor gekozen om €10 mln zelf te beleggen via ons participatiefonds. Dat heeft als bijkomend voordeel dat we het volledige rendement op vermogen kunnen blijven gebruiken voor de bestaande activiteiten van Start Foundation.’

Wat zijn jullie ambities met het participatiefonds?

‘Om te kijken of een participatiefonds wat zou toevoegen aan onze bestaande bedrijfsvoering hebben we onderzoek gedaan. Daaruit bleek onder meer dat het belangrijke impactgebied waarin wij opereren nog nauwelijks met risicodragend kapitaal wordt gefinancierd. Wij willen met ons participatiefonds laten zien dat dit nodig is. Hopelijk pakken andere vermogensfondsen de handschoen op. De interesse vanuit de filantropische wereld is echt gering en ik vraag mij af waarom. Het is denk ik net niet grijpbaar genoeg, maar misschien speelt ook mee dat arbeidsmarktparticipatie toch meer als een overheidstaak wordt beschouwd.’

‘We hopen met ons initiatief ook de impactinvesteerders een beetje onze kant op te laten bewegen. Die zitten nu vaak meer op circulair of duurzaam, ofwel alles wat al meetbaar is en waar indicatoren of benchmarks voor zijn.Uiteindelijk gaat het ons om het realiseren van meer banen en het creëren van zoveel mogelijk passend werk voor die 1,2 mln mensen. Door te participeren in voorbeeldbedrijven willen we laten zien dat dit een normale manier van werken is, dat je dit kunt opnemen in je bedrijfsmodel en niet hoeft te beschouwen als iets uitzonderlijks. We zijn graag medeaandeelhouder in deze ondernemingen en zijn trots op wat ze nu al bereiken.’

https://startfoundation.nl/