Het idee voor Boerschappen ontstond in 2013, toen Markusse's vrouw, die medeoprichter is, door een gezondheidsprobleem gedwongen werd suikervrij te eten.

Kun je dat toelichten?

‘We gingen toen etiketten lezen en schrokken van wat we zagen. Overal zat suiker in – ook in producten waarvan je het niet verwacht zoals brood en ham. Dat leidde tot een simpele conclusie: als je zuiver wilt eten, moet je de supermarkt omzeilen. Toen dachten we: laten we direct bij boeren inkopen. We wilden puur en onbewerkt eten, maar ontdekten al snel dat het veel verder ging dan alleen voeding.’

‘We zagen hoe oneerlijk het voedselsysteem in elkaar zit: er wordt veel verspild, boeren krijgen te weinig betaald en beslissingen worden gemaakt door systemen in plaats van mensen. Uiteindelijk reden we langs een paar boeren, haalden producten op en vroegen tien vrienden of ze mee wilden doen. Dat was in 2013, en inmiddels eten er zo’n zestigduizend mensen per week met ons mee.’

Boerschappen noemt zichzelf een sociale onderneming. Wat betekent dat voor jou?

‘Een sociale onderneming is voor mij een bedrijf dat niet primair handelt uit financieel belang, maar in dienst staat van een groter geheel. In ons geval: boeren en consumenten. Wij willen gezonde, eerlijke voeding bij de mensen brengen, en tegelijk de boer helpen om fatsoenlijk te verdienen. Dat betekent soms ook keuzes maken die ons geld kosten, maar die ethisch wel goed voelen.’

‘We hebben bijvoorbeeld besloten om ons rundvlees volledig biologisch te maken. Dat konden we niet doorbelasten aan de klant, dus het ging ten koste van onze marge. En we kopen soms hele oogsten op van boeren die blijven zitten met hun producten omdat supermarkten ze afwijzen. Dat soort keuzes zijn niet rationeel, maar ze passen bij ons motto: voeding die voedt, uit een keten die deugt.’

Boerschappen is inmiddels flink gegroeid. Hoe is dat proces verlopen?

‘Het is hard gegaan. We zijn nu een organisatie met bijna honderd medewerkers en landelijke dekking. We leveren niet alleen maaltijdboxen aan consumenten, maar ook aan zorginstellingen, bedrijfsrestaurants en zelfs gevangenissen. Die groei bracht ook een nieuwe fase met zich mee. Ik ben een goede ondernemer die met weinig veel kan maken maar een organisatie met bijna honderd mensen runnen vraagt iets anders. Daarom heb ik per 1 januari de rol van CEO overgedragen aan Drees Peter van den Bosch, voormalig CEO van Hutten Catering. Hij deelt dezelfde missie en brengt de structuur en discipline die bij deze fase horen.’

Was het moeilijk om die stap te zetten?

‘Ja, absoluut. Je identiteit hangt toch een beetje aan je rol als oprichter. En eerlijk is eerlijk: het is niet makkelijk om te zien dat iemand anders sommige dingen beter kan dan jij. Maar ik heb geleerd dat loslaten ook groei betekent. En nu zie ik dat het bedrijf beter draait dan ooit. Dat maakt me trots.’

Jullie hebben geen traditionele investeerders aan boord. Waarom niet?

'We hebben er bewust voor gekozen om onafhankelijk te blijven. De hele voedselketen is onderdeel geworden van een financieel systeem waarin winst de boventoon voert. Wij wilden niet dat Boerschappen dat pad opging. We zijn niet tegen geld verdienen, maar we willen zelf ons morele kompas kunnen bepalen.’

‘Tijdens de coronaperiode hadden we financiering nodig om te kunnen doorgroeien. Banken vonden ons te spannend, investeerders wilden te veel invloed. Dus hebben we in zes weken tijd een coöperatie opgericht. Binnen 72 uur stapten bijna 5.000 mensen in via crowdfunding – samen goed voor vijf miljoen euro. Dat was een ongelofelijk moment. Die mensen deden dat niet om rijk te worden, maar omdat ze in onze missie geloofden.’

Hoe vind je de balans tussen idealisme en commercie?

‘We willen het leuke alternatief zijn voor het lelijke oude systeem. Niet de zure club die zegt dat iedereen het verkeerd doet, maar het positieve voorbeeld van hoe het anders kan. Met plezier, eerlijkheid en goede producten.’

‘Er is wel sprake van een voortdurend spanningsveld en soms moet je pragmatisch zijn. Zo leveren we halalvlees aan gevangenissen, wat niet uit onze vaste keten komt. Tien jaar geleden had ik dat nooit gedaan, maar nu weet ik: dankzij zulke contracten kunnen we de rest van onze keten gezond houden. Ethiek staat altijd voorop, maar winst is nodig om die ethiek te kunnen blijven volhouden.’

Wat is jouw persoonlijke les uit tien jaar Boerschappen?

‘Dat ondernemen vooral mensenwerk is. Alles draait om vertrouwen, samenwerking en durf. Soms win je, soms verlies je, maar zolang je trouw blijft aan je kompas, komt het goed. Uiteindelijk gaat het niet alleen om eten, maar om hoe we samenleven. En als we dat een beetje beter kunnen doen, dan is dat het allemaal waard geweest.’

Boerschappen in het kort
- Opgericht in 2013 door Stéphanie Vellekoop (41) en Stijn Markusse (40).
- Missie als ondernemer: een gezonde levensstijl van klanten te bevorderen door gezond en voedingsrijk voedsel te leveren en bij te dragen aan de transitie richting de bioregeneratieve landbouw.
- Wat: levert wekelijks 60.000 maaltijden met vers en seizoens­gebonden producten – groenten, fruit, zuivel, eieren, vlees/vis of vegetarisch/vegan – via een flexibel abonnement.
- Hoe: levert direct van lokale boeren en producenten bij de consument thuis of via afhaalpunten en aan bedrijfsrestaurants, zorginstellingen en gevangenissen.
- USP: maakt het gemakkelijk om klanten eenvoudig en gezond met het seizoen mee te laten koken.
- Met wie: circa 70 medewerkers (45 FTE) en een landelijke dekking.
- Eigendom: vanaf 2022 coöperatiestructuur; oprichters in totaal 80%; overige circa 5.000 aandeelhouders 20%
- Externe funding vanaf 2022: Crowdfunding (aandelen), totale opbrengst €5 mln.
- Omzet: 2024 €10,5 mln; verwachting voor 2025 €14,5 mln
- Winstgevend? verwachting voor 2025 break-even.

Stijn Markusse en zijn vrouw Stéphanie Vellekoop zijn nog steeds betrokken bij Boerschappen als toezichthouders. Inmiddels hebben zij een nieuw bedrijf opgericht: No Waste Army dat onderdeel uitmaakt van dezelfde organisatie.

SWOT van Boerschappen volgens Stijn Markusse
Strengths: Wij zijn flexibel en adaptief, met een sterke missie en een diepgewortelde overtuiging dat we kunnen opzetten in daad.
Weaknesses: Wij zijn dun gefinancieerd, moeten het vooral hebben van onze eigen kracht en zijn daardoor kwetsbaar.
Opportunities: Er komt een nieuwe generatie aan die inziet dat het huidige voedselsysteem anders moet.
Threats: Er zijn heel veel krachten en partijen met macht en (financiële) belangen die het bestaande systeem in stand wil houden.

“
Wij willen gezonde, eerlijke voeding bij de mensen brengen, en tegelijk de boer helpen om fatsoenlijk te verdienen.”